Neo es un lingua artifisial per comunica internasional, cual ia es creada par Arturo Alfandari, un linguiste e diplomata de Beljia. Neo combina cualias de esperanto, ido, novial, occidental, e volapuk.

La projeta ia es prima presentada par la autor en 1937, ma no ia atrae multe atende. En 1961 en Bruxelles, Alfandari ia publica se opera major, con la titulo "Cours pratique de Neo, deuxieme langue". La opera ia inclui un gramatica en 44 lesones, traduis de leteratur, leteratur orijinal, testos de siense e tecnica, e disionarios. La opera ia ave 1304 pajes.

Neo ia trae la atende de lejores e la editores de "International Language Review", ci ia developa un edita dedicada a linguas artifisial. En 1962, un asosia "Amis de Neo" ia es establida, e un academia ia es creada per manteni la lingua. Ma pos la mori de Alfandari en 1969, la academia e la "Amis" ia sesa.

Gramatica edita

Alfabeta edita

Numero Letera Nom Pronunsia
1 a a a
2 b be b
3 с сe tx
4 d de d
5 e e e
6 f fe f
7 g ge g
8 h he h
9 i i i
10 j je dj
11 k ke c
12 l el l
13 m em m
14 n en n
15 o o o
16 p pe p
17 q ku cu
18 r er r
19 s es s
20 t te t
21 u u u
22 v ve v
23 w we u (cons)
24 x xe cs
25 y ye i (cons)
26 z ze z

Nota: «sh» — x, «zh» — j, «ts» — ts.

Asentua edita

  • patro
  • amor
  • libro — libros
  • bolyo
  • linguo
  • isnon

Articles edita

  • lo; l’arbo - la arbor
  • un; un vir - un om

Nomes edita

  • Nomes fini con -o. On pote cade la -o en alga casos: frato > frat; libro, ma no libr.
  • La plural fini con -os. On no pote cade lo: fratos, ma no frats.
  • La sufisa per la fema es -in: doktor > doktorin.

Ajetivos edita

  • Ajetivos fini con -a; Los no acorda con la nom.
  • On pote ajunta -s per usa un ajetivo como un nom.
  • On pote omete la -a si la ajetivo es ante la nom, ma no si lo es pos la nom.

Averbos edita

  • Averbos derivada de ajetivos fini con -e: forta > forte.

Pronomes edita

Sujeto Ojeto Posese
mi me ma
tu te ta
il (el, mas) le la
el (el, fema) le, ley la
it (lo) le, it la
so (se) se sa
nos ne na
vu ve va
zi ze za
zel (los, fema) ze, zey za
  • En demandas, la sujeto vade pos la verbo: venar tu kon nos?.
  • La "dativa" es indicada par a: a tu ma per destinas, on pote usa estas per la person tre: lu; luy; zu; zuy.
  • Pronomes dativa es poneda ante la pronomes acusativa: mi te it vendar (me venda lo a tu).
  • Pronomes de posese plural fini con -s.
  • Per asentua la pronomes de posese, ajunta -a: mia, tua, ila, ela, ita, soa, nosa, vua, zia, zela. Per esemplo: Patrio mia!.
  • Animals pote es indicada par il, el, o it. Si ambos persones e animales aveni en la mesma testo, usa it per la animales.
  • Pronomes de posese pote es prefisada a un nom: maopine (la me opine).
  • Per refere a un grupo de e omes e femes, on pote usa ziel.

Otra pronomes:

lo : lo ki me plar (el ci plase me)
lo : lo ke mi var i (lo cual me desira es).
ko : ko oxar? (cual aveni?)
ke : ke par mi fi po vu (cual me pote fa per vos?)
ke : lo vir ke tu vidar (la om ci tu vide)
ken : ken vidar vu? (ci vos vide?)
ki : ki venar? (ci veni?)
ki : lo vir ki venar (la om ci veni)
kia : kia et lap? (la manico es de ci)

Verbos edita

  • I (ave) no varia per person, ma ave sufisas per indica tempo, modo, e otra usas:
Presente: ar
Pasada: ir
Futur: or
Dependente: ur
Comanda: iu
Partisipio pasiva: at
Partisipio ativa pasida: inda, inde
Partisipio ativa presente: anda, ande
  • I es la model per tota otra verbos: vidi (vide); el vidar (el vide), etc.
  • Otra modos: nos ar vidat ("nos ave videda" = nos ia vide ja); zi sor endinda. (los va es fininte ja)
  • Vos pasiva: mi batatar; mi sar batat. (me es bateda)
  • Refletente: il se vunar ; li vunisar (el feri se).
  • Mutual: nos amucar (nos ama la un la otra).
  • La presente de "es" (si) es comun cadeda: il bona (el es bon).

Alga verbos ave varias con sola un silaba:

i (avi) ave
pi (posi) pone
bi (bevi) bevi
pli (plazi) plase
di (doni) dona
si (esi) es
fi (fari) fa
shi (shali) vole
fli (flugi) vola
spi (sapi) sabe
gi (igi) vade
sti (esti) resta
ti (meti) pone
kri (kredi) crede
tri (trovi) trova
li (lati) lasa
vi (voli) vole

Corelativas edita

Ajetivos Pronomes Averbos
la determinante person -un cosa -o modo -e loca -ye
ka cual kaun ci kao (o ko) cual kae (o kom) como kaye (o vo) do
et acel etun acel person eto acel cosa ete tal etye (o ik) ala
yen esta yenun esta person yeno esta cosa yene tal yenye (o ye) asi
osa otra osun otra person oso otra cosa ose otra modo osye otra loca
som alga somun algun somo alga cosa some alga modo somye alga loca
shak cada shakun cadun shako cada cosa shake cada modo shakye cada loca
tot tota totunos (o tos) tota persones toto (o to) tota cosas tote tota modos totye (o toye) tota locas
sert serta sertun serta persones serto serta cosas serte serta modos sertye serta locas
kel cualce kelun cualcun kelo cualce cosa kele cualce modo kelye cualce modo
tal tal talun tal person talo tal cosa tale tal modo talye tal loca
nil no nilun nun nilo no cosa nile no modo nilye no loca
etosa acel otra etosun acel otra person etoso acel otra cosa etose acel otra modo etosye acel otra loca
somosa alga otra somosun alga otra person somoso alga otra cosa somose alga otra modo somosye alga otra loca
nilosa no otra nilosun no otra person niloso no otra cosa nilose no otra modo nilosye no otra loca

Numeros edita

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 20 100 121 200 mil 406 966 milion mil milion
un du tre qar qin sit sep ot non is isun duis ek ekduisun duek mil qareksitmil
nonsitissit
milyon milyard
  • Ordinales: -a, -e: una; due.
  • Multiplias: -pl: tripla; triple (truple).
  • Fratas: -im: duim o dim (1/2); qarim (1/4).
  • Grupos de numeros -o, -os: iso (un des); ekos (sentos)
  • -ope: duope (per du).
  • Veses -yes: treyes (tre veses).
  • Nivel -ala: unala (de nivel prima), duala (de nivel du).

Afisas edita

  • Lo ave 39 prefisas e 52 sufisas.
  • En ajunta, lo ave multe afisas elinica e latina: poli—, para—, mono—, qasi—, ipo—, iper—, homo—, infra—, extra—, tetra—, penta—, exa—, epta—, okto—, deka—, endeka—, ikosa—, omni—, multi— etc.
  • Preposadas e numeros es comun usada como afisas.
  • —yo es usada per sites, nasiones, o otra locas publica.

Comparas edita

  • Lo ave sinco grados de compara, usante -ir, -eg, -isim -est:
  1. grana (grande)
  2. granira (plu grande)
  3. granega (multe grande)
  4. granisima (estrema grande)
  5. lo granesta (la plu grande)

Esemplo edita

Nos Padre edita

Neo (Alfandari 1961)

Na Patro ki sar in cel, siu ta nam santat
Venu ta regno. Siu fat la vol, absen in cel, as on ter.
Na shakida pan ne diu oje.
E ne pardonu na debos, as nos pardonar na deberos.
E no ne induku in tentado, mo ne fridu da mal.

Per compara: Esperanto (Zamenhof 1887)

Patro nia kiu estas en la ĉielo, sankta estu via nomo.
Venu regno via! Estu volo via, tiel en la ĉielo tiel ankaŭ sur la tero.
Panon nian ĉiutagan donu al ni hodiaŭ.
Kaj pardonu al ni ŝuldojn niajn, kiel ni ankaŭ pardonas al niaj ŝuldantoj.
Kaj ne konduku nin en la tenton, sed liberigu nin de la malbono.

Elefen

Nosa Padre, ci es en la sielo, tua nom es santa.
Ta ce tua rena veni. Ta ce tua vole aveni, sur la tera como en la sielo.
Dona oji nos pan dial a nos.
E pardona nosa detas, como nos pardona nosa detores.
E no condui nos a tenta, ma libri nos de mal.

Linguas construida (lista)
Linguas aidante internasional adjuvilobolakcommunicationsspracheengles basalesperanto (esperantido) • esperanto 2esperanto reformidaglobasaglosaidiom neutralidointalinterglossainterlinguakahkosmoskotavalangue nouvellelatinescelatino sine flexionelingua franca novalingua franca nuovalingwa de planetalingwe uniwersalamondialmondlangomundezemundolincomundolingueneonovialoccidentalsessolresolsonaspokiltavouniversalgloturopivolapükyolik
Linguas aidante zonal afrihiliefatesefolkspraakfrenkischmedjusloviansceromániçoromanidslovianto
Linguas esperimental lincoslojbanloglantociponavoksigid
Linguas artal aingeljãdothrakiklingonláadannadsatquenya